Ukrayna’da savaşın da barışın da kilidi konumunda. Hem Ruslar hem Ukraynalılar için kırmızı çizgi.
Ukrayna savaşında barış çabaları yoğunlaşırken gözler bir kez daha Kırım yarımadasına çevrildi.
27 bin kilometrekarelik bir alana yayılan Kırım’ın, stratejik ve ekonomik açıdan paha biçilemez bir değeri var.
CAZİBE MERKEZİ
Kırım’ın kontrolü, ticari gemilerin rotaları ve doğal gaz ile petrol kaynaklarının denetimi bakımından da kritik önemde.
Yalnız petrol ve doğalgaz değil tahıl sevkiyatı için de Kırım stratejik bir bölge.
Tatil beldeleri ve ılıman yaz iklimiyle de Kırım Ruslar için cazibe merkezi.
TARİHSEL ÖNEMİ DE BÜYÜK
Kırım’ın, Ruslar açısından tarihsel önemi de büyük. Kırım ile canlı ve kopmaz bir bağları olduğunu söylüyorlar.
Kırım, 1783’te Büyük Katerina döneminde Çarlık Rusya’sının topraklarına dahil oldu, yüzlerce yıl Rus topraklarının parçası olarak kaldı.
Müslüman Tatarların nüfusunun çoğunluğunu oluşturduğu Kırım, 1921’de Sovyetler Birliği’nin parçası oldu.
Tatarlar, 1944’te dönemin Sovyetler lideri Stalin tarafından Kırım’dan sürüldü. Karadeniz’e hakim yarımadaya Rus nüfus yerleştirildi.
UKRAYNA’YA GEÇTİ
Takvimler 1954’ü gösterdiğinde Kırım’ın kaderi bir kez daha değişti.
Dönemin Sovyetler Birliği Lideri Nikita Kruşçev, Rusya-Ukrayna birleşmesinin 300’üncü yıldönümünde Kırım’ı Kiev’e hediye etti.
O dönem Ukrayna, Sovyetler Birliği’ne bağlı olduğu için Kruşçev’in bu adımı sembolik olarak görüldü.
Ancak Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla Ukrayna bağımsızlığını ilan etti. Kırım, Ukrayna topraklarında özerk cumhuriyet olarak kaldı.
Kırım’daki Sivastopol Limanı, Rus donanmasının Karadeniz filosu için Moskova’ya kiraya verildi.
Şubat 2014’te Rusya yanlısı Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in yönetim karşıtı protestoların ardından devrilmesi Kırım’ın da kaderinin bir kez daha değişmesine yol açtı.
Yanukoviç’in devrilmesinin ardından Rusya, Kırım’ı işgal etti. Mart 2014’te düzenlenen referanduma dayanarak yarımada Rusya’ya bağlandı. Ancak uluslararası toplum düzmece olarak nitelediği referandumun sonucunu tanımadı.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Ukrayna’nın egemenliğine destek verdi.
YAPTIRIMLARIN DA GEREKÇESİ
Uluslarası Ceza Mahkemesinden de Rusya’nın Kırım’daki varlığını işgal olarak niteleyen karar çıktı.
Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği de Rusya’ya yaptırım kararları aldı.
Ancak Rusya, uluslararası toplumun tepkisine rağmen yıllar içinde Kırım’daki varlığını güçlendiren adımlar attı.
Bugün Kırım’ın nüfusunun yarısından fazlasını Ruslar oluşturuyor.
Kırım Tatarları, Sovyetler Birliği dağılıncaya kadar sürgünde kaldı.
1989’da sürgünden dönen Tatarlar, günümüzde Kırım nüfusunun yaklaşık yüzde 15’ini oluşturuyor.
Kırım Tatarlarının hassasiyetini dikkate alan Türkiye de Kırım’ı Ukrayna’nın bir parçası olarak görüyor.
